Prof. Dr. Ahmet Yaşar OCAK
1945 yılında Yozgat'da doğdu.
Yüksek tahsilini 1967'de İstanbul'da İlâhiyat Fakültesi(eski Yüksek
İslam Enstitüsü)'nde ve 1971 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü'nde
yaptı.
1972 yılında Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü'nde asistan oldu.
1974 yılında Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü'nde master,
1978 'de Strasbourg Üniversitesi Inst. d'Etudes Turques 'de "La Révolte de
Baba Resul ou la Formation de l'Hétérodoxie Musulmane en Anatolie au XIIIe
Siécle" adlı tezi ile doktora,
1983 yılında Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü'nde "Bektaşî
Menâkıbnâmelerinde İslâm Öncesi İnanç Motifleri" adlı tezi ile doçent ve
1988 yılında aynı üniversitede tarih bölümünde profesör oldu. Halen aynı
üniversitede öğretim üyesi olarak çalışmaya devam etmektedir.
İhtisas sahası: Türk Kültür ve din tarihi
Üyesi olduğu kuruluşlar: Türk Tarih Kurumu
Bildiği yabancı diller: Fransızca, Arapca, Farsca
Yayınları
Ocak, A. Y.,Babailer İsyanı, Dergah Yayınları, İstanbul 1980. 1.
Baskı.
Ocak, A. Y., Veysel Kareni ve Üveysilik, Dergah Yay., İstanbul 1982,
Genişletilmiş 2. Baskı. İstanbul 2002.
Ocak, A. Y., Türk Halk İnançlarında ve Edebiyatında Evliya
Menkabeleri, Kültür Bakanlığı, Ankara 1984.
Ocak, A. Y., Menakıbnameler:Bir Metodoloji Denemesi, T.T.K.Yay.,
Ankara 1990. 2.baskı 1997(Bu kitap yukarıdaki eserin gözden geçirilmiş baskısıdır).
Ocak, A. Y.,Türk Folklorunda Kesikbaş Kültü: tarih ve Folklor
İlieşkisinden Bir Kesit, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay.,
Ankara 1989.
Ocak, A. Y., İslam Türk İnançlarında Hızır Yahut Hızır-İlyas Kültü,
Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., 1.bs:Ankara 1985, 2.bs:Ankara
1990, 3. Baskı, Ankara 1999.
Ocak, A. Y., La Revolte de Baba Resul ou la Formation de l'Heterodoxie
Musulmane en Anatolie au Xllle Siecle, T.T.K.Yay., Ankara 1989;
Ocak, A. Y., Osmanlı İmparatorluğu'nda Marjinal Sufilik:Kalenderiler,
T.T.K. Yay., Ankara 1992,1.Baskı:genişletilmiş 2. Baskı, Ankara 1999.
Ocak, A. Y., Türk Sufiliğine Bakışlar, İstanbul 1996, İletişim
Yayınları: 2. Baskı İstanbul 1997, 6. baskı, İstanbul 2002.
Ocak, A. Y., Babailer İsyanı yahut Aleviliğin Tarihsel Altyapısı,
İstanbul 2000, genişletilmiş 3. Baskı, Dergah Yayınları (Bu kitap 1980
Baskısının yeniden yazılmış ve genişletilmiş baskısıdır).
Ocak, A. Y., Osmanlı Toplumunda Zındıklar ve Mülhidler (15.-17.
Yüzyıllar), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1998. 2. Baskı, İstanbul 1999. 3. Baskı, İstanbul 2003.
Ocak, A. Y., Türkiye, Türkler ve İslam: Yaklaşım, Yöntem ve Yorum
Denemeleri, İletişim Yayınları. İstanbul 1998; 5. Baskı, İstanbul 2001.
Ocak, A. Y., "Milli Mücadelede Çapanoğlu isyanı", Türk Kültürü
Araştırmaları (TK), VII-X (1970-1973), s. 83-149.
Ocak, A. Y., "Emirci Sultan ve Zaviyesi", Tarih Enstitüsü Dergisi
(TED), IX (1978), s. 130-208.
Ocak, A. Y. "Zaviyeler:Dini, sosyal ve kültürel tarih açısından bir
deneme", VD, Xll(1978), s.247-269
Ocak, A. Y. "Sarı Saltuk ve Saltıkname"TK, sayı:192,
Mart1979,ss.266-275
Ocak, A. Y.,"Les Menaqibu'l-Qudsiya fi Menasibi'l-Unsiya:Une source
importante pour l'histoire religieuse de l'Anatolie au Xllle siecle" JA,CCLXVll(1979), pp.345-356
Ocak, A. Y.,"Un cheik yesevi et babai dans la premiere moitie du
Xllle siecle en Anatolie:Emirci Sultan",Turcica, Xll(1980),pp.114-124
Ocak, A. Y.,"Zaviye", IA, Suraiya Faroqhi ile birlikte.
Ocak, A. Y.,"Bazı menakıbnamelere göre Xlll-XV.yüzyıllardaki
ihtidalarda heterodoks seyh ve dervislerin rolü", Osmanlı Araştırmaları (The Journal of Ottoman Studies, OA, II (1981), ss.31-42
Ocak, A. Y.,"Kalenderiler ve Bektaşilik",Doğumunun 100. Yılında
Atatürk'e Armağan, İÜ.Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1981,ss. 297-308
Ocak, A. Y.,"Selçuklu ve Osmanlı dönemi tekkelerinde dini-tasavvufi
eğitime genel bakış", I. Türkiye'de Din Eğitimi Semineri, AÜ. İlahiyat
Fakültesi, Ankara 1981, s. 73-80.
Ocak, A. Y.,"Türk heterodoksi tarihinde zındık,harici,rafizi,mülhid
ve ehl-i bid'at deyimlerine dair bazı düşünceler",TED, Xll (1981-1982),ss.507-520
Ocak, A. Y.,"Quelques remarques sur le role des derviches kalenderis
dans les mouvements populaires dans l'Empire Ottoman au XVe et XVle siecles
",OA,lll(1982)pp.69-80
Ocak, A. Y.,"Bektaşi menakıbnamelerinde tenasüh inancı",ll.Milletlerarası
Türk Folklor Kongresi Bildirileri,Kültür Bakanlığı,Ankara 1982, lV,397-408
Ocak, A. Y.,"XVll.yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda dinde tasfiye
(puritanizm)teşebbüslerine bir bakış:kadızadeliler hareketi",TKA ,XVll-XXl(1979-1983), ss.208-225
Ocak, A. Y.,"İbn Kemal'in yaşadığı XV.ve XVl. asırlar Türkiyesinde ilim ve
fikir hayatı",Şeyhülislam İbn Kemal Sempozyumu,Türkiye Diyanet Vakfı,Ankara 1986,ss.31-40
Ocak, A. Y.,"Tarih ve efsanenin kavşak noktası:Türk folklorunda
kesikbaş", III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Kültür
Bakanlığı, Ankara 1986, I, 203-212
Ocak, A. Y.,"Anadolu Selçukluları, Beylikler ve Osmanlı dönemi
düşünce tarihinin bazı meseleleri", Uluslararası I. İslam Araştırmaları Sempozyumu, Dokuzeylül Ün. İlahiyat Fakültesi,İzmir 1986,ss.301-315
Ocak, A. Y.,"İbn Kemal'in yaşadığı XV. ve XVI. asırlar Türkiye'sinde
ilim ve fikir hayatı", Şeyhülislam İbn Kemal Sempozyumu, Ankara 1986, TDV. Yayınları.
Ocak, A. Y.,"Türk tarihi kaynağı olarak Bektaşi menakıbnamelerinin maiyeti",lX.Türk Tarih Kongresi (Bildiriler),Ankara 1989, ss.1239-1247
Ocak, A. Y.,"Paul Ricaut ve XVll.yüzyıl İstanbul'unda Osmanlı resmi düşüncesine karşı zümreler",TKA,1989,ss.233-244
Ocak, A. Y.,"La tete coupee dans le folklore turc:un Point de l'histoire
et de la legende",EDBM,14(1989),pp.75-80
Ocak, A. Y.,"XV.-XVll. yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu'nda Zendeka
ve İlhad meselesi", V. Milletlerarası Türkoloji Kongresi Bildirileri ,İstanbul Ün. Türkiyat Enstitüsü,İstanbul 1989,ll,467-472
Ocak, A. Y.,"XV. yüzyılda Osmanlı resmi düşüncesine karşı bir tepki hareketi:Oğlan şeyh İsmail-i Maşuki",OA,X(1990),ss.49-58
Ocak. A. Y., "Türkiye'de Alevilik meselesi", Türk Yurdu (TY), sayı:
36, Ağustos 1990, s.4-7.
Ocak. A. Y., "Nasreddin Hoca'nın yaşadığı sosyal çevre", I. Milletlerarası
Nasreddin Hoca Sempozyumu Bildirileri, Ankara 1990, Kültür Bakanlığı Yayınları.
Ocak. A. Y., "Çağdaş Türk aydını ve yakın tarih perspektifi içinde Türkiye'de İslam gerçeği", I. Kutlu Doğum Haftası (Bildiriler), Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara 1990, s. 77-84.
Ocak, A. Y.,"Günümüz Türkiye'sinde islami düşüncenin bir tahlil denemesi ve tarih perspektifi", Dünden Bugüne İslam Dünyasında Zihniyet Değişiklikleri ve Çağdaşlaşma Problemleri, Bursa 1991, ss.141-155
Ocak, A. Y.,"Xlll-XV.yüzyıllarda Anadolu'da Türk-Hıristiyan dini etkileşimler ve Aya Yorgi(Saint George) kültü",Belleten 214(1991), ss.661-673.
Ocak, A. Y.,"XVl.yüzyıl Osmanlı Anadolusu'nda mesiyanik hareketlerin bir tahlil denemesi",V.Milletlerarası Türkiye Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi,Ankara 1991,ss.817-825
Ocak, A. Y.,"Kanuni Sultan Süleyman devrinde bir Osmanlı heretigi:Şeyh Muhyiddin-i Karamani",Prof.Dr.Bekir Kütükoğlu'na Armağan,İ.Ü. Edb. Fak.Tarih Araştırmaları Merkezi,İstanbul 1991,ss.473-484
Ocak, A. Y.,"Les reactions socio-religieuses contre l'ideologie
officielle otomane et la question de zendega ve ilhad (heresie et atheisme) au XVle siecle",Turcica,XXl-XXlll(1991),pp.71-82
Ocak, A. Y., "Milletlerarası Ahmed-i Yesevi ve Yunus Emre sempozyumları münasebetiyle Türkiye'de kültür tarihi araştırmaları hakkında düşünceler", Türkiye Günlüğü (TG), sayı: 16, Temmuz 1991, s. 115-120.
Ocak, A. Y., "Alevilik ve Bektaşilik hakkındaki son yayınlar üzerine(1990) genel bir bakış ve değerlendirme", Tarih ve Toplum, sayı: 91, Temmuz 1991, s. 20-25; sayı: 92, Ağustos 1991, s. 115-120.
Ocak, A. Y., "Bir XIII. Yüzyıl mutasavvıfı ve sufisi olarak Mevlana Celaleddin-i Rumi". 4. Milli Mevlana Kongresi (Tebliğler), Konya
1991, s. 139-146.
Ocak, A. Y., "Türkiye'de Yunus Emre araştırmaları üzerine genel bir değerlenderme ve Yunus Emre problemi", VIII. Vakıf Haftası Kitabı, Ankara 1991, s. 29-33.
Ocak, A. Y.,"Anadolu Türk halk sufiliğinde Ahmed-i Yesevi geleneğinin teşekkülü",Milletlerarası Ahmed Yesevi Sempozyumu Bildirileri Kültür Bakanlığı,Ankara 1992,ss.75-84
Ocak, A. Y.,"Ideologie officielle et reaction populaire:un apercu
general sur les mouvements et les courants socio-religieux a l'epuque de
Soliman le Magnifique",Soliman le Magnifique et Son Temps, Ecole du
Louvre,Paris 1992,pp.185-194
Ocak, A. Y.,"Türk folklorunda Rum Abdalları", IV. Milletlerarası Türk Halk kültürü Kongresi, Kültür Bakanlığı, Ankara 1992, s. 271-276.
Ocak, A. Y.,"Les milieux soufis dans les territoires du Beylicat ottoman et le probleme des Abdalan-Rum",The Ottoman Emirate(1300- 11389), Institute for Mediterranean Studies,ed.by Elisabeth Zachariadou Crete University Press,1993,pp.14
Ocak, A. Y., "XIV. Yüzyılın Ahlat'lı ünlü bir sufi feylesofu: Şeyh Bedreddin'in hocası Şeyh Hüseyn-i Ahlati", Ahlat Sempozyumu, Bitlis Valiliği, Ankara 1993, s. 21-28.
Ocak, A. Y.,"Türk dünyasında Ahmed-i Yesevi ve Yesevilik kültürünün yayılışı", Milletlerarası Hoca Ahmet Yesevi Sempozyumu Bildirileri, Erciyes Ün., Kayseri 1993, s. 299-306.
Ocak, A. Y.,"Anadolu sufiliğinde Ahmed-i Yesevi ve Yesevilik", Türk Dili, sayı: 204, Aralık 1993, s. 581-587.
Ocak, A. Y.,"Bünyamin Ayaşi ve Osmanlı İmparatorluğu'nda Melami hareketleri", Ayaş ve Bünyamin Ayaşi Sempozyumu, Ankara 1993, s. 15-20.
Ocak, A. Y., "Türk kültüründe Ahmed-i Yesevi'nin yeri ve önemi", IX. Vakıf Haftası Kitabı, Ankara 1993, s. 35-38.
Ocak, A. Y., "Türk dünyasında Ahmed-i Yesevi ve Yesevilik kültürünün yayılışı", Milletlerarası Hoca Ahmet Yesevi Sempozyumu Bildirileri, Erciyes Ün.,
Ocak, A. Y., "Alevilik Bektaşilik gerçeği ve bazı tezler", TG,
sayı:31, Aralık 1994, 115-120.
Ocak, A. Y.,"Kalenderi dervishes and Ottoman administration from the fourteenth to the sixteenth centuries",Manifestations of Sainthood in Islam,ed.by G.M.Smith-C.W.Ernst,The Isis Press,İstanbul 1994, 239-
255.
Ocak, A. Y.,"Türkiye'de Anadolu Selçukluları din ve tasavvuf tarihi araştırıcılığı hakkında bazı düşünceler",lll.Milli Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri Bildirileri,Selçuk Ün.,Selçuklu Araştırmaları Merkezi, Konya 1994, ss.21-26
Ocak, A. Y.,"II.Abdülhamit dönemi islamcılığının tarihi arkaplanı: klasik dönem Osmanlı İslamı'na genel bir bakış denemesi", Sultan II. Abdülhamit ve Devri Semineri İ.Ü.Edb.Fak.Tarih Araştırma Merkezi,İstanbul 1994, 107-123
Ocak, A. Y.,"XV.-XVl.yüzyıllarda Osmanlı ideolojisi ve buna muhalefet problemi",Xl.Türk Tarih Kongresi(Bildiriler),Ankara 1994,1201-1210
Ocak, A. Y., "Alevilik problemi ve Türkiye", Cem, sayı: 42(Kasım 1994), 10-12.
Ocak, A. Y., "Türkiye'de kültürel ideolojik eğilimler ve bir XIII.-XIV. Yüzyıl halk sufisi olarak Yunus Emre", Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara 1995, 79-88.
Ocak, A. Y., "Önemli bir tarihi toplantının ardından: 1095 Clermont Konsili'nin ve Haçlı Seferi Çağrısı'nın 900. Yıldönümü Milletlerarası Kollokyumu", Toplumsal Tarih, sayı:21, Eylül 1995, 30-36.
Ocak, A. Y., "Bir eleştiriye cevap yahut Türkiye'de din ve tasavvuf tarihi araştırmalarının bazı zaaflarına dair", TG, sayı:37, Kasım 1995, 5-14.
Ocak, A. Y.,"Türk Müslümanlığı: Çözüm bekleyen tarihsel ve aktüel bir kimlik problemi", TG, sayı:33, Nisan 1995, 33-40.
Ocak, A. Y.,"Türkiye'de Aleviliğin sosyo-kültürel problemleri üzerine bir yaklasım denemesi ve bazı düşünceler",1.Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları Sosyokültürel Yapısı (Tahtacılar) Sempozyumu Bildirileri Ankara 1995,Kültür Bakanlığı Yay ., 149-155
Ocak, A. Y., "Değişen dünyada İslam'ın Batı'ya dönük yüzü: Günümüz Türkiye Müslümanlığına genel bir bakış", Dünyada ve Türkiye'de İslam ve Müslüman İmajı Sempozyumu, TDV., Ankara 1996, s. 131-140, TG, sayı: 35, Ağustos 1995, 89-94.
Ocak, A. Y., "Un seldjoukide anatolien contemporain: Professeur
Claude Cahen ou cinquante ans de recherches en histoire turque", Arabica,
XLIII (1996), 116-134.
Ocak, A. Y., "XIII-XVI. Yüzyıllar Anadolu şehirlerinde dini-sosyal
hayat: Selçuklular'dan Osmanlılar'a genel bir bakış ve problematik bir
yaklaşım denemesi", Kentte Birlikte Yaşamak Üstüne, ed. Ferzan B. Yıldırım, WA LD Yayınları, İstanbul 1996, 73-100.
Ocak, A. Y.,"Remarquas sur le role des derviches kalenderis dans la formation de l'Ordre bektachi",Bektachiyya:Etudes sur l'ordre mystique des Bektachis et les groupes relevant de Hadji Bektach,ed. Alexandre Popovic-Giles Veinstein, İstanbul 1996, İsis Yay., 55-62
Ocak, A. Y.,"Türkiye'de Ahilik araştırmalarına eleştirel bir bakış",
I. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Kültür Bakanlığı, Ankara 1996, 129-138.
Ocak, A. Y.,"Osmanlı İmparatorluğu'nda merkezi iktidar ve
Mevleviler", II. Milletlerarası Mevlevihaneler Kongresi Bildirileri, Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Konya), 2 (1996), 17-22.
Ocak, A. Y.,"Türkiye'de siyasi ve toplumsal uzlaşma problemi ve
ideolojik çatışmanın merkezindeki İslam", TG, sayı: 42, Eylül 1996, 5-11.
Ocak, A. Y.,"Un aperçu general sur l'heterodoxie musulmane en
Turquie: Reflexions sur les origines et les caracteristiques du Kızılbachisme (Alevisme) dans la perspective de l'histoire", Sycretistic Religio us Communities in The Near East, ed. Krizstina K. Bodrogi- Barbara K.Heinkele- A. Otter-Beaujean, Leiden, Brill 1997, 195-204.
Ocak, A. Y.,"Türkiye'de Kemalizm-İslam (yahut Şeriat) kavgası veya dayatmacılığın ve tepkiselliğin mücadelesi", TY, sayı:116-117, Nisan-Mayıs 1997, 22-28.
Ocak, A. Y.,"İslam, tasavvuf ve tarikatlar: sosyal tarih perspektifinden bir bakış", TG, sayı: 45, Mart-Nisan 1997, 5-10.
Ocak, A. Y.,"Uluslararası önemli bir sempozyum ve düşündürdükleri: Tarihsel Süreç İçinde Alevilik, Bektaşilik Nusayrilik (21-23 Kasım 1997, İSAV, İstanbul), Cem, sayı: 73, Ocak 1998, 28-30.
Ocak, A. Y.,"Remarques sur les repercussions de la Premiere Croisade en Anatolie seldjoukide et dans l'historiographie turque moderne", Le Concil de Clermont de 1095 et l'Appel a la Croisade, Ecole Française de Rome, Roma 1997, 313-323.
Ocak, A. Y.,"XVI. ve XVII. Yüzyıllarda Bayramı (Hamzavi) Melamileri ve Osmanlı yönetimi", Belleten, 230 (1997), 93-110.
Ocak, A. Y.,"Les Melamis-Bayramis (Hamzavi) et l'administration ottomane au XVIe et XVIIe siecle", Melamis-Bayramis: Etudes sur Trois Mouvements Mystiques Musulmans, ed. N. Clayer-A. Popovic-Th. Zarcone, İstanbul 1998, Les Editions İsis, 99-114.
Ocak, A. Y.,"(Osmanlı İmparatorluğu'nda) Din", Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, ed. Ekmeleddin İhsanoğlu, IRCICA, İstanbul 1998, II, 109-158.
Ocak, A. Y.,"(Osmanlı İmparatorluğu'nda) Düşünce Hayatı (XIV-XVII. Yüzyıllar)", Osmanlı Devleti ve Medeniyeti Tarihi, ed. Ekmeleddin İhsanoğlu, IRCICA, İstanbul 1998, II, 159-193.
Ocak, A. Y.,"Küreselleşme karşısında İslam yahut İslam'ı bugüne
taşımak", Prof. Dr. Erol Güngör'ün Hatırasına: Milli Kültürler ve Küreselleşme, Konya 1998, 49-60.
Ocak, A. Y.,"Ab-ı Hayat", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Alevi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Anadolu:İslamlaşma", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Aşık Paşa: tasavvuf", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Baba İlyas", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Baba İshak", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Babailik", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Balim Sultan", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Barak Baba", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Battal Gazi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Battalname", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Bektaşilik", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Bozok Sancağı", Türkiye Diyanet Vakfı İslam
Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Dağ kültü", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Danişmendname", Türkiye Diyanet Vakfı İslam
Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Ebu'l-Vefa Bağdadi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Elvan Çelebi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Emirci Sultan", Türkiye Diyanet Vakfı İslam
Ansiklopedisi
Ocak, A. Y.,"Futuvvet", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y., "Futuvvetname", Türkiye Diyanet Vakfı İslam
Ansiklopedisi
Ocak, A. Y., "Hacı Bektaş-ı Veli", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y., "Hacı Bektaş Vilayetnamesi", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
Ocak, A. Y., "Baba İlyas-ı Horasani", The Persian Encyclopaedia of
İslam, Tahran.
Ocak, A. Y., "Mahmud Paşa", Lexicon des Mittelalters, München.
|
