T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK
DERSİ PROGRAMI
(11. SINIF)
AÇIKLAMA:
Ders Geçme ve Kredi Sistemine göre dönemler esas alınarak hazırlanan ve halen Sınıf Geçme Sisteminde uygulanmakta olan bu program, 2455 ve 2470 sayılı Tebliğler Dergisindeki açıklamalar doğrultusunda sınıflar esas alınarak düzenlenmiş olup, uygulama bu doğrultuda yapılmaktadır. (Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 27.4.1998/64 sayılı Kurul Kararı)
Lise, Anadolu, Yab.Dil Ağır.Liselerinin tüm alanları ile Fen ve Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinin 11. Sınıflarında: Ortak Genel Kültür Dersi
T.C.
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI
TALÎM VE TERBİYE KURULU BAŞKANLIĞI
Karar Sayısı: 76 Karar Tarihi: 27/04/1981 TD: 25/0571981-2087
Konu : "Türk İnkılap Tarihi" dersi ile Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi" dersi müfredat programları hk.
1981-1982 öğretim yılından itibaren Yüksek Okullarda Okutulan "Türk İnkılap Tarihi" dersi ile Orta Öğretim Kurumlarında okunacak "Türkiye Cumhuriyeti inkılap Tarihi" dersi müfredat porgramının bağlı örneğine göre kabulü hususunun Bakanlık Makamınca onayına sunulması kararlaştırıldı.
YÜKSEK OKULLAR "TÜRK İNKILAP TARİHİ" VE ORTA ÖĞRETİM KURUMLARI "TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNKILAP TARİHİ" MÜFREDAT PROGRAMI
Amaçlar :
Dersin amacı, öğrencilere;
1. Türk İnkılabının tarihi anlamını ve önemini kavratmak,
2. Atatürk'ün milliyetçilik ve medeniyetçilik anlayışını belirtmek,
3. Atatürk'ün dahi asker, büyük devlet adamı ve inkılapçı kişiliği ile eşsiz önderliğini tanımak.
4. Atatürkçülüğü benimseterek, Atatürk'ün Dünya görüşünü ve düşüncelerini kavratmak,
5. Kurtuluş Savaşını ve bu savaşı Türk Milletinin varlığını kavramak ve sürdürmek için en büyük fedakarlıklarla gerçekleştirildiği kavratmak,
6. Türk Milleti'nin bütün kurumları ve değerleriyle birlikte uygarlığa hangi tarihi şartlar altında ve nasıl geçtiğini kavratmak,
7. Ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün olan Türkiye Cumhuriyetinin dinamik temelini "Atatürk İlkeleri"nin oluşturduğu bilincini kazandırmak;
8. Türk İnkılabının, milli ve milletlerlarası niteliklerini belirlemek XX. yüzyılda masum milletlere nasıl ışık tuttuğunu göstermek,
9. Dünya devletlerinin ve Türkiye'nin içinde bulunduğu o günkü durum gözönüne alınmak suretiyle, Türk İnkılablının ne güç şartlar altında gerçekleştirildiğini kavratmak;
10. Demokrasi hayatımızın gelişmesini inceleyerek, onlara demokratik düzenin gerektirdiği bilgi ve davranışları kazandırmak,
11. Atatürk'e Türk İnkılabına ve onun ilkelerine yürekten bağlu bunların inançlı savunucusu olma bilincini kazandırmak;
12. Günümüzün ve geleceğin sorunlarına Atatürkçü bir yaklaşımla çözümler getirebilecek tutum, davranış ve yetenekler kazandırmak,
Açıklamalar :
1. "Türkiye Cumhuriyeti Tarihi" ve "Türk İnkılap Tarihi" derslerinden temel. Atatürk ve Tuk İnkılabı olacaktır. Türk Milli Eğitiminin amaçlarının gerçekleştirilmesinde büyük yeri ve önemi olan bu dersin konuları işlenirken; öğrencilere, süratle değişerek karmaşık hale gelen yurt ve dünya sorunlarını karşısında, ihtiyaç duyulan gerekli bilgi ve anlayışın, olumlu davranışların kazandırılması ve geliştirilmesinde, başlıca kaynağın bütünüyle Atatürkçülük olduğu kavratılacaktır.
2. Konular işlenirken. Türk İnkılabının mimari Atatürk'ün olaylardaki rolü üzerinde durulacak; Atatük'ün hayatı açıklanırken, O'nun eğitim-öğretiminde etkisi olan kurumlar ve çevresi ile kendisini yetiştirmede kişisel çabalarına yer verilecektir.
3. Atatürk'ün kişisel özelliklerine yer veriliriken. önderliği, üstün zekası, kuvvetli hafızası isabetli karar alma ve kararları süratle uygulama azmi ve tutumu, geniş kültürü, yurt ve milet sevgisi, cesareti, uzak görüşlülüğü, sabır ve metanetli, örnek durumdaki çalışkanlığı, fedakarlığı, dürüstlüğü, alçak gönüllülüğü; inançlı ve inca duygululuğu gibi özel nitelik ve yetenekleri örneklerle belirlenecek; Dahi asker. Eşsiz inkılapçı ve Büyük Devlet Adamı kişilikleri ayrıntılı olarak konu edilecek; O'nun her zaman sevgi ile anılacak ve bağlanılacak ölümsüz bir lider olduğu vurgulanacaktır.
4. Kurtuluş Savaşı ile ilgili konular işlenirken, yurdun o günkü durumunda, yokluk ve yoksulluk içinde, en çetin ve güç şartlar altında. Atatürk'ün birleştirici ve bütünleştirici gücüyle ve O'nun önderliğinde Türk Milletinin bir vücut halinde en modern silah ve teçhizatla donanmış işgal kuvvetlerine karşı giriştiği Milli mücadele, destani kahramanlık, olayların geçtiği manzara içinde yansıtılacaktır.
5. Kurtuluş Savaşı başında, Kuvayi Milliye ruhu açıklanacak, yurt topraklarının millet namusu kabul edilerek, savunmanın kutsallığı belirtilecek; aynı zamanda, girişilen bu Kurtuluş ve Bağımsızlık Savaşında Atatürk'ün XX. yüzyıldaki tutsak olan milletlere ışık tuttuğu özellikle belirtilecektir.
6. Kurtuluş Savaşından sonra yeniden kurulan Türkiye Devletinin bütün organlarını ve Türk Milletinin toplumsal yaşayışındaki değişim gelişim ve yenilikleri kapsayan Türk İnkılabı, karşılaştırmalı olarak işlenecektir. Bu çalışmalar yapılırken, bir zamanlar her alanda kuvvet ve üstünlüğünü dünya devletlerine kabul ettiren Osmanlı İmparatorluğunun, zamanla Batıdaki gelişmelere paralel çağdaşlaşmaya uyamadığı; bunun sonucu olarak her yönden bir sarsıntıya uğradığı ve çöküşe gittiği; diğer taraftan bir süre. geçmiş devirde yararlı olan kurum ve organların zaman geçtikçe bozulduğu, hayatiyetini kaybettiği ve yetersiz hale geldiği üzerinde durulacaktır. Bu arada. Osmanlı İmparatorluğunun yıpranmış bazı kurumlarını sürdürme durumda olan yeni Türk Devleti'nin Çağdaş Batı Medeniyetine kavuşturulmasındaki güçlük gözönünde tutularak. Türk İnkılabının diğer İnkılaplara göre farklılığı ve üstünlüğü belirlenecektir.
7. Atatürk'ün eşsiz inkılabının getirdiği yenilikler ve değişiklikler işlenirken; yeni kurum ve organlar ile yaşama düzeninin, biçim yönüyle bağlayıcı, donmuş bir kalıp ve doğma olmayıp. Türk Milletinin yapısı ve karakterine göre geliştirici, dinamik nitelikler taşıdığı vurgulanacaktır.
8. Atatürkçülük ve Türk İnkılabım dayandığı ilkeler işlenirken, temel ilkeler. Atatürk devrindeki uygulamalarda gözönünde bulundurularak O'nun kendi sözleri, düşünce ve görüşleri doğrultusunda açıklanacak; ilkelerin bütünüyle, her alanda
milletin yaşama düzeninde yenileştirici ve geliştirici bir sistem oluşturduğu belirtilecektir.
9. Temel ilkeler yanında onları tamamlayan bütünleyici ilkelerin kavratılmasına da önem verilecek ve bu ilkelerin tanıtılmasında, Atatürk'ün veciz sözlerinden yararlanılacak; Atatürk ilkeleri ve Türk inkılabının millet hayatı için vazgeçilmez bir sistem olduğu vurgulanacaktır.
10. Atatürkçülüğün dayandığı temel ilkelerin kendi aralarında bağlantılı olup birbirinden ayrılamayacağı ve dünyadaki başka inkılapların getirdiği sistemlere göre değişik biçimlerde yorum kınamayacağı, taklit edilmiş modeller olamayacağı, karşılaştırmalar yapılmak suretiyle örneklerle açıklanacaktır.
11. Milliyetçilik ilkesine, söven bir anlayışın olmadığı özellikle vurgulanacaktır.
12. Tarihin kanla çizdiği Anayurdumuzda yaşayan ve aynı ülkelere bağlı, kaderde, kıvançta tasada ortak yurttaşların Türk Milletini oluşturduğu ifade edilecektir.
13. Laiklik ilkesinde, bu kavramın dinsizlik olmadığı belirtilerek Atatürk'ün İslam Dinine olan saygısı kendi sözleriyle açıklanacak; O'nun esas itibariyle tutuculuk ve gericilik, yobazlık ve hurafelerde safsatalara ve din istismarcılığına karşı olduğu üzerinde durulacaktır.
14. Devletçilik ilkesine bu ilkenin, sosyalist ve komünist ülkelerin uyguladığı ekonomik sistemlerden farklılığı ve Türkiye'nin şartlarına göre düşünülmüş çağdaş bir özellik taşıdığı belirtilerek uygulamada alınan başarılı sonuçlara yer verilecektir.
15. "Türkiye Cumhuriyeti Tarihi" ve "Türk İnkılap Tarihi"nin bütün konulan içinde. Osmanlı İmparatorluğunun durumu ve bazı devlet adamlarının isledikleri hatalı siyasetle ihanete kadar varan tutumlar belirltilip olaylar kısaca sergilenerek Türk İnkılabının getirdiği değişiklik ve yenilikler, eski kurum ve yaşama düzeni ile karşılaştırılırken: Türk Tarihinin önemli bir bölümünü oluşturan Osmanlı İmparatorluğunun her devrinin karartılarak kötülenmesinden; siyaset, kültür ve medeniyet alanlarında hizmeti inkar edilemeyen Osmanlı dönemindeki Türkbüyüklerini de kapsar biçimde genelleme yapılarak olumsuz eliştirmelerden kaçınılacak; milli ve manevi değerlerine bağlı olan Türk Milletinin ve onun bağrından çıkan Atatürk'ün geçmişinden koparılmasına fırsat verilmeyecektir.
16. Atatürk'ün. Türk Tarihine, Türk Kültürüne verdiği değer; Türk Dilini yozlaştırmadan arılığa ve duruluğa kavuşturma çalışmaları ile Milletin bağlı olduğu, bozulmamış gelenek ve göreneklerine olan saygısı üzerinde durulacaktır.
17. Atatürk'ün. Türk Tarihinin akışını nasıl değiştirdiği, miletimizin değerlerine, kudretine dayanarak ve isteklerine uyarak Türk Milletine yepyeni ilerleme ve yükselme ufukları açtığı belirtilecek: Türkiye'yi en yüksek çağdaş kültür ve medeniyet düzeyine çıkarmak için yapılan inkılabın insanlık tarihinde de büyük bir yeri olduğu kavratılacaktır.
18. Lozan zaferiyle kazanılan bağımsızlığın geniş anlamı açıklanarak. XX. yüzyılda yeni bir yörüngeye giren devletler arası siyaset ve bloklaşmalar karşısında, yurt bütünlüğünün korunması gerekliliği için Atatürk'ün izlediği siyaset ve barışçı tutum ile kurduğu dış ilişkilerden örnekler verilecek, insancıl fikirleriyle Atatürk'e dünyada duyulan saygı ve takdir belirtilecektir. Bu arada, kavuşulan Bağımsızlık ve Atatürk'ün en büyük eseri Cumhuriyet rejiminin yapısındaki milli egemenlik ve
demokratik yönetimin değerini kavratırken yapılaek telkinlerle özelilkle milli bütünlüğü korumak, demokrasiyi üstün tutmak ve ilerletmek bilinci kazandırılacaktır.
19. Atatürk'ün hayatı, kişiliği ve ilkeleri üzerinde durulurken; gerçek Atatürkçülüğün, Türk Milli Eğitiminin genel amaçları içinde belirtilmiş olan niteliklerin davranış haline gelmesiyle gösterilebileceği inancı telkin edilecektir.
20.Atatürk'ün Kurtuluş Savaşını yaparken. Türk Milletine ilerleme ve yükselme ufukları açarken taşıdığı düşünceler ve yurdumuzu çağdaş medeniyet düzeyine çıkarmak için gerçekleştirdiği inkılaplar, lise sınıflarında anlatılırken, yalnızca ders kitapları ile yetinilmeyerek devamlı şekilde "Büyük Nutuk" ile diğer "Söylev ve Demeçlerinden yararlanılacak, bütün olaylar öğrencilerin kolaylıkla kavrayacakları bir dille ve karşılaştırmalar yapılarak açıklanacaktır. Bunlar dışında konular işlenirken, Atatürk ve Türk İnkılabı hakkında, öğrenci bilgi düzeyine göre yazılmış ve Bakanlıkça tavsiye edilmiş kitap, broşür ve ansiklopedilerdeki yazıların okunması teşvik edilecek, hangi konu veriliyorsa olumlu ilgili yayınların yerleri bildirilecek, bu yazıların özetlerinin veya önemli kısımlarının sınıfta anlatılması temin edilecektir.
21. Atatürk'ün Türk gençliğine yaptığı hitap derinliğine ve genişlilğine kavratılacak: Türk inkılabının önemi ne gibi büyük güçlükler ve engeller yenilerek gerçekleştirildiği belirtilecek, bunların korunması gereği açıklanacak ve her fırsatta inkılap değerlerine bağlılık pekiştirilecektir.
22. Konular işlenirken, göze ve kulağa hitabeden ders araçları kullanılacak; bunun için yerine göre, resimler, kartpostaller, fotoğraflar, tarihi tablolar, ilim ve dialardan yararlanılacak, konuların özelliğine göre olayların somutlaştırılması için şematize edilmesine çalışılacak, tarih deyimlerim kavramların adların doğru olarak öğretilmesi için. yazı tahtasına bunların asılları yazılacak, lise sınıflarında olaylarla ilgili haritalar resimler, grafikler ve tarih levhalarının gruplar tarafından hazırlanması sağlanacaktır.
23. Yakın çevrede Atatürk'ü gören veya Kurtuluş Savaşı'na katılan ve Türk İnkılabına tanık olan kişiler bulunduğu takdirde, okula davet edilebilecek bu kişilerin sınıfta öğrencilerle konuşmasına fırsat verilecek: Atatürk. Kurtuluş Savaşı ve İnkılaplar ile ilgili hatıraların ve bilgilerin derlenmesine çalışılacaktır.
24. Çevrede Atatürk ile ilgili kültür merkezleri, müzeler. Kurtuluş Savaşı'nın geçtiği muharebe alanları ve Devlet Dairelerinde özel köşeler varsa, bu yerlerin toplu olarak veya gruplar halinde görülmesi sağlanacaktır.
25. Program esas olmakla beraber Milli Bayramlar, mahalli kurtuluş günleri. Atatürk'le ilgili bölgesel olay yıldönümleri ve özelilkle On Kasımda, konu sırasına bakılmaksızın Atatürk'ün kişiliği düşünceleri, başarıları günün heyecanı ile değerlendirilip açıklanacaktır.
26. Bütün konular kuru bir anlatım yöntem yerine. yerine göre soru-cevap, dialog. grup çalışmaları yöntemleriyle işlenerek öğretmen, önemli bulduğu yerlerde etkin olarak kısa takrirlere yer verip öğrencilere gereken heyecanı duyuracak, konular arasında başladığı menkibe, hatıra, şiir. tarihi fıkralarla dersi çekici hale getirecek ve öğrenciye düşünmeye yönelterek sonucu bulunmasında beraberlik yapacaktır.
27. Yüksek okullarda Türk İnkılablının anlamı belirtilerek inkılap evrim, ıslahat, ihtilal, isyan, hükümet darbesi ayrıntılı biçimde örnekler verilmek suretiyle
açıklanacak; İnkılap kavramının tarihsel gelişmemsine yer verilecek; inkılabın öğeleri ve evreleri. Atatürk'e göre inkılap, inkılabın hukuksal dayanağı ve yasallığı Türk İnkılabım önemi ve özelliği üzerinde durulacaktır.
28. Türk İnkılap Tarihine girmeden önce, porgramda belirltildiği gibi XIX. yüzyılda Avrupa'nın büyük devletleri ve Batı Dünyasındaki yerleri, batının gelişimi, Rönemsans. Reform. Kapitalizm ve Burjuvazinin doğuşu, büyük fikir hareketleri, sanayi inkılabı ve özellikle Fransız İnkılabı, bu inkılabın yaydığı fikirler bunlar arasında Emperyalizm siyaseti. Sosyalizm cereyanları, Atatürkçülükle karışmaması açısından gereken ölçü içerisinde açıklanacak, Dünya'daki sosyal ve ekonomik sistemleri yanında, Türk İnkılabının milleti saygı için ideal yol olduğu vurgulanacak; Atatük ilkelerinin yüksek okul öğrencilerinin seviyelerine göre anlamı, önemi ve hukuksal şartlan ile felsefesi yapılırken de bu önemli gerçek pekiştirilecektir.
29. Yüksek Okulda Osmanlı Devletinin durumu çıkış meselelirin kavratabilmek için. kuruluş yıllarındaki öz yapısından sanatlaşıp dejenerasyona geçiş dönemiyle ele alınacak, duraklama ve gerileme devirlerinde her alanda görülen bozulma ve gerileme bunların nedenleri, devleti kurtarma girişimleri, batıya bakış ve hukuk devletine geçiş çabaları, özgürlük mücadeleleri. Meşrutiyet yönetimine gidiş İslamcılık, Osmanlıcılık, Türkçülük, ile İttihat ve Terakki devrine yer verilip bu dönemde dış ve iç olaylara sebep sonuç ilişkileriyle açıklanacak ve böylece her inkılap Tarihine bir giriş yapılacaktır.
30. Yüksek okulda Kurtuluş Savaşı ve aşamaları ile bu anlaşmalar işlenirken Savaşın ve anlaşmaların ayniyatları işleyerek olayın milli egemenliği haklı kılan ihtalali yönüyle de yoluna gidilecek o günkü şartlarda Atatürk'ün aşamaları geçerek nasıl önder olduğu, kongreler ve Büyük Millet Meclisinin kararların kapsamı ve anlamı açıklanarak değerlendirilmesi yapılacaktır. Kurtuluş Savaşı içindeki muharebelerde uygulanan planlar ulaşılan kesin zafer ile Atatürk'ün askeri dehası üzerinde durulacak, bu arada yapılan anlaşmalar ile Lozan Konferansının siyasal ve hukuksal yönleri Sevr andlaşması hükümleriyle karşılaştırmalı olarak ele alınacak, Lozan Barışının önemi belirtilirken. Tür Milletine kazandırdığı bağımsızlık vurgulanacaktır.
31. İnkılap içindeki yenilik ve değişiklikler. Yüksek Okul Öğrencilerinin seviyelerine göre daha geniş ve ayrıntılarıyla işlenecek. Atatürk ilkeleri, onun vecizeleri, söylev ve demeçleri yerli ve yabancı yazarların görüşleri ile açıklanıp değerlendirilecektir.
32. Atatürk'ün ölümünden sonraki olaylar ve özellikle çok partili döneme geçiş devri işlenirken: Türk Halkının, kurulan siyasi parlamentolara göre eğilimleri gözönünde tutularak, henüz tarih konusu içerisinde düşünülmeyecek kadar tazeliğin koruyan yakın geçmişimizdeki olayların eleştirisi yapılmayacak; bilimsel yönde objektif incelemelerle kesin olarak sonucu belirlenen olgular dışında, tarihin ileride hüküm vereceği kişi ve olaylar, erken olarak tek yönlü yorum ve yargılamalarla değerlendirilme yoluna gidilmeyecek; ayırıcılığa ve bölücülüğe yol açabilecek her türlü bilgi, görüş ve düşüncenin ifade edilmesinden sakınılacaktır.
33. Yüksek Okuların ikinci. Orta öğretim kurumlarının üçüncü sınıflarında, ikinci yarı yılda bu derse ayrılan haftalık ders saatlerinde yapılacak seminerlerde, başka "Büyük Nutuk" ve "Söylev ve Demeçler" ile Atatürk ve Türk İnkılabı hakkında o yerdeki kitaplıklarda bıılunankaynak mahiyetindeki diğer eserler, yerli ve yabancı yazarların kitapları, hatıralar, biyografiler ile broşür, dergi ve ansiklopedilerdeki yazılar tanıtılacak, işlenen konulara göre bu eserlere yazılardaki
bilgiler, üzerinde durulup değerlendirilecek; notlar çıkartılarak öğrencilerin ön hazırlıklarıyla getirdikleri bilgilerin tartışması yapılacak ve ortaya konulan görüşler mevcut kaynaklarla, bilimsel olarak yazılmış eserlerdeki bilgilerle karşılaştırılacak, her görüş ve fikir sonuca bağlanacaktır.
34. Yüksek Okullardaki seminerlerde üzerinde durulan konular ve özellikle "Nutuk" ile ilgili değerlendirmeler, yapılacak sınavların sorularında yer alacaktır.
35. Öğrencilere kitaplıklarını Atatürk'e ait eserlerle zenginleştirmeleri telkin edilecek; fikir yönünden ihtiyaç duydukları konularda her zaman başvurabilecekleri bir kitaplık meydana getirmeleri için gerekli teşviklerlde bulunulacaktır.
YÜKSEK OKULLAR "TÜRK İNKILAP TARİHİ" PROGRAMININ KONULARI
I. SINIF (Haftada iki saat) İnkılap Kavramı:
1. İnkılap ve Benzeri Kavramlar (Ayaklanma, Hükümet Darbesi. İhtilal, Reform, Evrim, İnkılap).
2. İnkılabın öğeleri. Evreleri, Hukuksal Dayanağı.
3. Türk İnkılabının Özelliği
4. Atatürk'ün İnkılap Anlayışı
II. XIX. Yüzyılda Avrupa ve Osmanlı Devleti :
A) Avrupa:
1. Fransız İhtilali ve Yaydığı Fikirler (Milliyetçilik. Eşitlik, Özgürlük)
2. Sanayi İnkılabı ve Bunun Avrupa'da Doğurduğu Sonuçlar (Kapitalizm, Emperyalizm, Sosyalizm)
B) Osmanlı Devleti :
1. Devletin Yapısı 'Teokratik, Monarşik, İmparatorluk).
2. Devletin Çöküş Nedenleri:
a) İç Nedenler (Siyasal, Sosya. Ekonomik ve Kültürel).
b) Dış Nedenler (Osmanlı Devletinin Avrupa'daki Kültürel. Ekonomik ve Siyasal Gelişmelerin Dışında Kalmış Olması)
3. Devleti Kurtarma Çabalan:
a) Tanzimattan Önce Yapılan Reformlar (II. Ahmet. III. Selim. IV. Murat Devri Reformları)
b) Tanzimat Dönemi
c) I. Meşrutiyet
d) II. Meşrutiyete Gidiş.
III. XII. Yüzyılda Osmanlı Devleti.
1. II. Meşrutiyet ve Düşünce Akımları (İslamcılık, Osmanlıcılık. Türkçülük, Batıcılık).
2. İttihat ve Terakki İktidarı (Başlangıcı. Trablusgarp Savaşı. I. Balkan Savaşı. II. Balkan Savaşı ve Sonuçları).
IV. Birinci Dünya Savaşı :
l. Birinci Dünya Savaşma Genel Bakış
2. Savaşta Osmanlı Devleti (Özellikle Çanakkale Muharebeleri üzerinde durulması)
3. Osmanlı Devletini Paylaşma Projelen
4. Savaşın Bitişi ve Andlaşmalar (Versailles, Saint Germain, Neuiley, Trianon).
5. Mondros Ateşkes Anlaşması
BİRİNCİ BÖLÜM MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
(1881-1919)
I. Eğitimi ve Öğrenimi
II. Çevresi (Sosyal, Politik)
III. Bulunduğu Görevler
1. Suriye ve Makedonya'daki Çalışmaları. Trablusgarp ve Balkan Savaşlarındaki Hizmetleri
2. I. Dünya Savaşı'ndaki Hizmetleri.
IV. Kişiliği.
İKİNCİ BÖLÜM KURTULUŞ SAV AŞI
I. Hazırlık Dönemi :
A) Memleketin İç Durumu ve Kurulan Cemiyetler:
1. Azınlıklar Taralından Kurulan Cemiyetler.
2. Milli Varlığa Düşman Cemiyetler.
3. Milli Cemiyetler.
4. İstanbul'a İtilaf Devletlerinin Gelişi (13 Kasım 1918)
5. Padişah ve Osmanlı Devletinin Duruma Bakışı.
6. Mustafa Kemal'in İstanbul'a Gelişi ve Duruma Bakışı.
B) Mustafa Kemal'in Samsun'a Çıkışı ve Teşkilatlandırma Çalışmaları:
1. Amasya Genelgesi.
2. Erzurum Kongresi.
3. Sivas Kongresi
C) Milli Mücadele Karşısında İstanbul Hükümetlerinin Tutumu. Amasya Görüşmeleri ve Protokolü.
D) Mebusan Meclisi'nin İstanbul'da Toplanması ve Misak-ı Milli'yi Kabul Etmesi.
F) istanbul'un İngilizler Tarafından İşgali ve Buna Karşı Mustafa Kemal'in Tepkisi.
F) Büyük Millet Meclisi'nin Ankara'da 'Toplanması:
1. Bu Olayın Hukuksal ve Siyasal Önemi.
2. Büyük Millet Meclisi'nin Demokratik Yapısı ve Çalışmaları.
G) Ankara Hükümetine Karşı Tepkiler (Ayaklanmalar)
II) Büyük Devletlerin Politikaları Sevres Antlaşması. İçteki Etkileri.
II. Savaş Dönemi:
A) Milli Ordunun Kuruluşu :
1. Kuva-i Milliye
2. Düzenli Orduya Geçiş.
B) Muharebeler ve Siyasal Sonuçları :
1. Ermeni Sorunu ve Ermenilerle Yapılan Savaşlar:
a) l. Dünya Savaşı'na Kadar Ermeni Sorunu.
b) l .Dünya Savaşı'nda Ermeni Sorunu.
e) Kurtuluş Savaşı'nda Ermeni Sorunu ve Gümrü Antlaşması.
2. Fransızlarla Yapılan Muharebeler
3. Yunanlılarla Yapılan Muharebeler:
a) Birinci İnönü Muharebesi. Londra Konferansı.
b) ikinci İnönü Muharebesi.
4. Ruslar'la İlişki ve Moskova Andlaşması
C) Sakarya Meydan Muharebesi ve Siyasal Sonuçları.
D) Büyük Taaruz. Başkumandan Meydan Muharebesi ve Zafer.
III. Barış:
A) Mudanya Ateşkes Anlaşması
B) Lozan Konferansı:
1. Konferansa Hazırlık.
2. Konferansın Toplanması, Görüşmeler ve Konferansın Kesintiye Uğraması.
3. Konferansın İkinci Dönemi ve Barışın İmzalanması.
4. Lozan Barışı'mn Önemi.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ATATÜRK İNKILABI
I. Atatürk İnkılabı ve Medetleri.
II. Siyasal Alanda İnkılap Hareketlei:
A) Saltanatın Kaldırılması.
1. Kaldırılmanın Gerçekleştiği Dönemin Özellikleri.
2. Saltanatın Kaldırılmasının Gerekliliği.
3. Saltanatın Halifelikten Ayrılması ve Kaldırılması.
4. Vahidettin'in Kaçışı.
B) Cumhuriyetin İlanı:
1. Cumhuriyete Geçişin Gerekliliği.
2. Cumhuriyetin İlanı.
3. Cumhuriyet Yönetiminin Özellikleri.
C) Halifeliğin Kaldırılması.
1. Halifeliğin ve Teokratik Devlet Düzeninin Sakıncaları
2. Halifeliğin Kaldırılması ve Hanedanın Yurt Dışına Çıkarılması.
3. Seriye ve Hvkaf Vekaleti'nin Kaldırılması.
L) Partiler ve Çok Partili Döneme Geçiş Denemeleri. İnkılaba Karşı Tepkiler:
L Büyük Millet Meclisindeki Gruplar :
a) Halk Zümresi. Islahat, istiklal. Tesanüd Grupları.
b) Ordunun Siyasetten Ayrılması
c) Müdataa-i Hukuk urubu u ve Cumhuriyet Halk Fırkası'nın Korulusu.
2. TerakkiPerver Cumhuriyet Fırkası. Şeyh Sait Ayaklanması ve Takrir-i Sükun Kanunu.
3. Atatürk'e Karşı Suikast Girişimi.
4. Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Menemen Olayı. III: Hukuk alanında inkılap Hareketleri:
1. eski Hukuk,
2. Laik Hukuk.
IV: Eğitim ve Kültür Alanında İnkılap Hareketlen:
1. Tevhid-i Tedrisat Kanunu.
2. Medreselerin Kaldırılması ve Eğitim alanında yenileşme.
3. Yeni Türk Harflerinin Kabulü.
4. Dil ve Tarih alanında Çalışmalar.
5. Güzel Sanatlar.
V. Toplumsal Yaşayışın Düzenlenmesi: 2. Tekke. Zaviye ve Türbelerin Kapatılması.
2. Kıyafetle Değişiklik.
3. Soyadı Kanunun Kabulü.
4. Ölçüler ve takvimde Değşiklik.
5. Kadın Haklarının Kabulü.
VI. Ekonomik Alanda Ekonomi,
1. Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ekonomi
2. Milli Ekonomi İlkesi ve Uygulanması.
3. Tarım.
4. Ticaret.
5. Sanayi.
6. Bayındırlık.
VII. Sağlık Hizmetleri
1. Tıp Alanında Gelişmeler.
2. Sosyal Hi/metler.
VIII. Türk Ordusu ve Milli Savunma.
I.. Dış Siyaset:
1. Atatürk'ün Dış Siyaseti
2. Musul Sorunu ve Sonucu.
3. Boğazlar Sorunu ve Motnreau Sözleşmesi.
4. Türk-Yunan ilişkileri
5. Balkan Antantı ve Sadabat Paktı.
6. Hatay Sorunu ve Sonucu II. SINIF (Haftada iki saat) (Birinci yarıyıl konular işlenecek, ikinci yarıyal seminer yapılacak)
DÖRDÜNCÜ BOLUM
ATATÜRKÇÜLÜK-TÜRK INKILABLININ DAYANDIĞI İLKELER VE TÜRK İNKILABININ NİTELİKLERİ
1. Temel İlkeler:
A) Cumhuriyetçilik;
2. Cumhuriyetçiliğin Fanımı ve Nitelikleri. 2. Atatürk'ün Cumhuriyet Anlayışı
B) Milliyetçilik:
1. Milliyetçiliğin Tanımı ve Nitelikleri.
2. Atatürk'ün Milliyetçilik Anlayışı
C) Halkçılık:
1. Halkçılığın Fanımı ve Nitelikleri.
2. Atatürk'ün Halkçılık Anlayışı ve Demokrasi.
3. Türk Halkının Birliği ve Bütünlüğü.
D) Laiklik:
1. Laikliğin Fanımı. Nitelikleri ve Tarihçesi.
2. Atatürk'ün Din ve Laiklik Anlayışı.
3. Türk İnkılabında Laikliğin Gelişmesi ve Anayasalara Girişi E) Devletçilik:
1. Devletçiliğin 'Fanımı ve Nitelikleri.
2. Atatürk'ün Devletçilik Anlayışı ve Planlamaya Verdiği Değer.
3. Türkiye'nin Kalkınmasında Devletçiliğin Rolü. F) İnkılapçılık:
1. İnkılapçılığın Fanımı ve Nitelikleri.
2. Atatürk'ün inkılap Anlayışı. II. Bütünleyici İlkeler:
1. Bağımsızlık.
2. Milli Egemenlik.
3. Milli Birlik, Beraberlikv e Ülke Bütünlüğü.
4. Yurtta Barış Cihanda Barış.
5. Bilimsellik ve Akılcılık.
6. Cağdaşçılık ve Batılılaşma.
7. İnsan ve İnsanlık Sevgisi. 111: Türk İnkılabının Nitelikleri.
BEŞİNCİ BÖLÜM ATATÜRK'TEN SONRAKİ DÖNEM
I. Atatürk'ün Ölümünün Yurt İçindeki ve Yurt Dışındaki Yankıları.
II. İkinci Dünya Savaşı'nda Türkiye'nin Tutumu.
III. İkinci Dünya Savaşı'ndan Sonra Türkiye:
1. Çok Partili Döneme Geçiş.
2. İç Siyaset.
3. Dış Siyaset.
4. Ekonomik Durum.
5. Sosyal Gelişmeler.
6. Eğitim ve Kültür Alanında Gelişmeler.
IV. Demokratik Hayatta Olumlu ve Olumsuz Gelişmeler.
Not: 1. Dört yıllık yüksek okularda okuyan öğrencilerin programa intibaklarını sağlamak için;
a) 1981-1982 Öğretim yılında ikinci sınıfta bulunan öğrenciler, birinci sınıf konularını okuyacakları, üçüncü sınıfa geçtiklerinde. 1982-1983 öğretim ılının birinci yarısında önce ikinci sınıf konularını bitirecek, ikinci yarısında ise seminer yapacaklar;
b) 1981-1982 öğretim yılında üçüncü sınıfta bulunan öğrenciler, birinci sınıf konularım okuyacakları, dördüncü sınıfa geçtiklerinde, 1982-1983 öğretim yılının birinci yarısında önce ikinci sınıf konularını bitirecek, ikinci yarısında ise seminer yapacaklar.
c) 1981-1982 öğretim yılında dördüncü sınıfta bulunan öğrenciler ise seiner yapmayıp o öğretim yılı boyunca birinci ve ikinci sınıf konularını bir bütün halinde isleyeceklerdir. Bu sınıf sınavlarında okutulan tüm konulardan sorular sorulacak ve öğrencilerin bilgileri buna göre değerlendirilecektir.
2. Üç yılık yüksek okularda okuyan öğrencilerin programa intibaklarını sağlamak için:
a) 1981-1982 öğretim yılında ikinci sınıfta bulunan öğrenciler için program 1. maddenin (b) fıkrasında açıklandığı gibi;
b) 1981-1982 öğretim yılında üçüncü sınıfta bulunan öğrenciler için program 1. maddenin (c) fıkrasında açıklandığı gibi uygulanacaktır.
3. İki yıllık yüksek okularda okuyan öğrencilerin programa intibaklarını sağlamak için;
1981-1982 öğretim yılında ikinci sınıfta bulunan öğrenciler için program, l maddenin (c) fıkrasında açıklandığı gibi uygulanacaktır.
ORTA ÖĞRETİM KURUMLARI "TÜRKİYE CUMHURİYETİ İNKILAP TARİHİ" PORCRAMININ KONULARI
1. SINIF (Haftada Bir Saat)
XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANIL İMPARATORLUĞU 1. II. Meşrutiyet Dönemi.
2. Trablusgarp Savaşı.
3. Balkan Savaşı.
4. I. Dünya Savaşı (Özellikle Çanakkale Muharebeleri Üzerinde Durulması.)
BİRİNCİ BÖLÜM
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONUNDA OSMANLI İMPARATORLUĞUNUN
DURUMU
1. Mondros Ateşkes anlaşması (30 Tikim 1918) ve Önemli Madeleri. ateşkes anlaşmasının Osmanlı Devleti Ozemrindeki Etkileri ve Sonuçları.
2. Ateşkes Anlaşmasından 19 Mayıs 1919'a kadar Meydana Gelen Önemli Olaylar.
3. Osmanlı İmparatorluğunun Paylaşılması Tasarıları.
4. Wilson Prensipleri ve Paris Barış Konferansı.
5. İzmir'in İşgali (15 Mayıs 1919). (Okuma Parçası: Bristol Raporu).
6. Memleketin İç Durumu ve Cemiyetler:
a) Azınlıklar Tarafından Kurulan Cemiyetler.
b) Milli Varlığa Düşman Cemiyetler.
c) Milli Cemiyetler.
d) İstanbul'a İtilaf Devletlerinin Gelişi (13 Kasım 1918).
e) Padişah ve Osmanlı Devletinin Duruma Bakışı.
f) Mustafa Kemal'in İstanbul'a Gelişi ve Duruma Bakışı.
(Okuma Parçası: Fatih Rıfkı Atay'ın "BATIŞ YILLARI" isimli kitabı).
İKİNCİ BÖLÜM MUSTAFA KEMAL'İN HAYATI
1. Mustafa Kemal'in Yetişmesi. Çevresi. 19 Mayıs 1919'a Kadar Yaptığı Hizmetler. (Özellikle Çanakkale Muharebeleri Üzerinde Durulması) (Okuma Parçası: Çanakkale Savaşları ile ilgili)
2. Mustafa Kemal'in Kişiliği. (Okuma Parçası: Mustafa Kemal'in kişiliği ile ilgili).
II. SINIF (Haftada Bir Saat)
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM KURTULUŞ SAVAŞI
A) Hazırlık dönemi:
1. Kuva-i Milliye Hareketinin Başlaması ve Batı Cephesinin Oluşması.
2. Mustafa Kemal'in Samsun'a Çıkışı ve Milli Bilincin Uyandırılması. (Okuma Parçası: İstanbul Mitingleri)
3. Amasya Genelgesi. (22 Haziran 1919) (Milli Egemenlik İçin adım olduğnun belirtilmesi).
4. Erzurum Kongresi ve Önemi.
5. Sivas Kongresi ve Önemi (Manda ve himaye kavramlarının açıklanması).
6. Milli Mücadele ve İstanbul Hükümetinin Mustafa Kemal'e Karşı Müeadele Kararı.
7. Damat Ferit Paşa Hükümetinin Tutumu ve Sonuçları (Damat Ferit Paşa'nın Olumsuz Tutumu ve Milli Mücadeleye karşı hareketlerini belirten bir okuma parçası).
8. Alı Rıza Paşa Kabinesi, Amasya Görüşmesi ve Sonuçları.
9. Temsil Heyetinin Ankara'ya gelmesi.
10. Son Osmanlı Mebusan Meclisi ve Misak-ı Milli.
11. İstanbul'un İtilaf Devletleri Tarafından Resmen İşgali ve Mebusan Meclisinin Dağıtılması (Okuma Parçası: Telgrafçı 'Hamdi Beyin ve o devir telsizcilerinin çalışmaları ile ilgili).
12. Ankara'da Büyük Millet Meclisinin Açılması ve Büyük Millet Meclisi Hükümetinin Kurulması.
13. Yeni Türk Devletlin ilk Anayasası (20 Ocak 1921) (Yeni getirilen rejim. Milli Egemenlik kavramı ve Bakanlar Kurulunun seçilmesi ile ilgili maddeler üzerinde durulması).
B. Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile İstanbul Hükemetinin Mücadelesi:
1. Büyük Millet Meclisine Karşı Ayaklanmalar (Ansavur, Bolu, Düzce, Hendek. Adapazarı. Yozgat. Afyon. Konya. Milli Aşireti ayaklanmaları. Hilafet Ordusu ve Olaylarda Çerkez Ethem'in Rolü).
2. Hiyanet-i Vataniye Kanunun Kabulü ve istiklal Mahkemeleri (İstiklal Mahkemelerinin Kurulması ve Yetkileri).
C) Sevr Barış Andlaşması:
1. Sevr Andlaşması ve Önemli Maddeleri.
2. Sevr Andlaşmasına Karşı Tepkiler.
D) Düzenli Ordunun Kurulması. E) Muharebeler ve Sonuçları:
1. Ermeni Sorunu ve Ermenilerle Savaş :
a) I. Dünya Savaşma Kadar ermeni Sorunu.
b) I. Dünya Savaşında Ermeni Sorunu.
c) Kurtuluş Savaşında Ermeni Sorunu ve Gümrii Andlaşması.
2. Güney Cephesinde M araş ve Urfa'nın Kurtarılması. Antep Savunması (Okuma Parçası: Sütçü İmam ve Şahin Bey olayları).
3. Batı Cephesi Muharebeleri.
a) Çerkez Ethem olayı.
b) I. İnönü Muharebesi.
c) Londro Konferansı.
d) II. İnönü Muharebesi.
e) Eskişehir ve Kütahya Muharebeleri.
f) Ordunun Sakarya'nın Doğusuna Çekilmesi ve Büyük Millet Meclisinin Tepkileri, Mustafa Kemal'in Başkumandan Olarak Seçilmesi,
g) İstiklal Marşımızın Kabulü (Okuma Parçası: İstiklal Marşının tam metni).
4. Gürcülerle Andlaşma, Afganistan. Fransa. İtalya ve Amerika ile ilişkilerimiz.
5. Ruslarla İlişki ve Moskova Andlaşması.
6. Sakarya Meydan Muharebesi ve Sonuçları.
a) Sakarya Meydan muharebesi (Okuma Parçası: Nutuk'tan ilgili bölüm).
b) Mustafa Kemal'e Mareşallik ve Gazilik Unvanlarının Verilmesi.
c) Kars Andlaşması (13 Ekim 1921)
d) Ankara Andlaşması (29 Ekim 1921).
e) İtilaf Devletlerinin Barış Teklifleri.
7. Büyük Taarruz.
8. Başkumandan Meydan Buharebesi ve Anadolu'nun Düşmandan Temizlenmesi (Okuma Parçası : 57 Tümen Komutanı Albay Reşat Olayı).
9. Mudanya ateşkes Anlaşması. Esasları ve Önemi.
10. Saltanatın Kaldırılması (Okuma Parçası: Nutuk'tan Mustafa Kemal'in konu ile ilgili konuşması).
l l. Lozan Konferansı:
a) Görüşme Konuları ve Katılan Devletler.
b) Görüşmelerin Kesilmesi ve Nedenleri.
c) Lozan Andlaşması, Esasları ve Önemi. 12. ikinci Büyük Millet Meclisi.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM CUMHURİYET DÖNEMİ
A) Cumhuriyetin İlanı ve Halifeliğin Kaldırılması:
1. Cumhuriyetin ilanı ve Mustafa Kemal Paşa'nm ilk Cumhurbaşkanı Seçilişi.
2. Halifeliğin Kaldırılması ve Bunun Önemi.
B) Partiler ve Çok Partili Döneme Geçiş Dönemleri:
1. Cumhuriyet Halk Fırkası.
2. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası. Şeyh Sait Ayaklanması.
3. Mustafa Kemale Suikast.
4. Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Menemen Olayı.
C) İnkılabın Gelişimi. Devlet ve Toplum Kurumlarının Laikleşmesi.
1. Osmanlı Devletinde Hukuk.
2. Din-Devlet ilişkisi ve Aşamaları.
3. Türk Medeni Kanununun Kabulü ve Karakteri.
D) Eğitim ve Kültür Alanında İnkılap Hareketleri:
1. Türk Harflerinin Kabulü.
2. Tevhid-i Tedrisat Kanunu.
3. Medreselerin Kaldırılınamsı.
4. Eğitim-Öğretim Alanında Gelişmeler. (Okullar. Güzel Sanatlar ve Kültür alanında gelişmeler üzerinde durulması)
5. Yeni Tarih Anlayışı.
6. Türk Dilinin Gelişmesi.
E) Toplumsal Yaşayışın Düzenlenmesi :
l. Tekkelerin. Zaviyelerin ve Türbelerin Kapatılması.
2. Kıyafette Değişiklik.
3. Soyadı Kanununun Kabulü.
4. Ölçüler, Saat ve Takvimde Değişiklik.
5. Kadın Haklarının Kabulü. F) Ekonomik Alanda Gelişme:
1. Milli Ekonominin Kurulması :
a) Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ekonomi.
b) Milli Ekonomi İlkesi ve Uygulanması.
c) Tarım (Köycülük siyaseti, kooperatifçilik, toprak reformu, vergi sistemi üzerinde durulması).
d) Ticaret (Kabotaj hakkının açıklanması.)
e) Sanayi ve Madencilik
2. Bayındırlık Alanında Gelişme.
3. Sağlık ve Tıp Alanında Gelişme.
BEŞİNCİ BÖLÜM TÜRK ORDUSU VE MİLLİ SAVUNMA
ALTINCI BÖLÜM TÜRKİYE CUMHURİYETİNİN DIŞ SİYASETİ
1. Nüfus Mübadelesi.
2. Yabancı Okullar Sorunu.
3. Irak Sınırı ve Musul Sorunu.
4. Milletler Cemiyeti ve Milletler Cemiyetine Girişimiz.
5. Balkan Antantı.
6. Montrö Sözleşmesi.
7. Sadabat Paktı.
8. Hatay Sorunu ve Sonucu. (Okuma Parçası: Atatürk'ün 10. Yıl Nutku).
YEDİNCİ BÖLÜM
ATATÜRKÇÜLÜK-TÜRK İNKILABININ DAYANDIĞI İLKELER VE TÜRK İNKILABININ NİTELİKLERİ
A) Temel İlkeler:
1. Cumhuriyetçilik.
2. Milliyetçilik.
3. Halkçılık.
4. Laiklik.
5. Devletçilik.
6. İnkılapçılık.
7. Bütünleyici İlkeleri
8. Milli Egemenlik
2. Milli Birlik ve Beraberlik, Ülkü Bütünlüğü
3. Özgürlük ve Bağımsızlık
4. Yurtta Barış, Cihanda Barış.
5. Bilimsellikve Akılcılık.
6. Çağdaşçılık ve Batılaşma.
7. İnsan ve İnsanlık Sevgisi.
(Okuma Parçası: Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi)
C) Türk İnkılabının Nitelikleri :
SEKİZİNCİ BÖLÜM
ATATÜRK'ÜN ÖLÜMÜ VE İSMET İNÖNÜ'NÜN CUMHURBAŞKANI
SEÇİLMESİ
1. Atatürk'ün Ölümü.
2. İsmet İnönü'nün Cumhurbaşkanı Seçilmesi.
3. İsmet İnönü'nün Kişiliği ve Devlet Adamlığı.
(Okuma Parçası: İsmet İnönü'nün Atatürk'ün ölümünden sonra Türk Milletine yayınladığı beyanname).
DOKUZUNCU BÖLÜM II. DÜNYA SAVAŞI VE SONRASI
A) II. Dünya Savaşı :
1. Savaş Öncesi Devre ve Üçlü Paktı.
2. II. Dünya Savaşım Nedenleri.
3. Savaşın Gelişimi ve Sonuçlan.
4. II: Dünya Savaşında Türkiye'nin Tutumu. (Kahire ve Adana görüşmeleri üzerinde durulması)
B) II. Dünya Savaşından Sonra Türkiye'nin iç ve Dış Siyaseti:
1. Birleşmiş Milletler ve Türkiye'nin Üye Olması.
2. Çok Partili Döneme Geçiş.
3. İnsan Haklan Evrensel Beyannamesi.
4. Kore Savaşı.
5. Kuzey Atlantik Paktı.
NOT: 1981-1982 öğretim yılına mahsus olmak üzere. Orta öğretim kurumlarında okuyan öğrencilerin porgrama intibaklarını sağlamak için;
1. ikinci sınıflarda derslerin başında, birinci sınıf konuları özetlenerek giriş yapılacak; bu konular içinde yer alan "Mustafa Kemal'in Kişiliği" üzerinde yeteri kadar durulacak; bunlardan sonra ikinci sınıf konuları işlenecektir. Bu sınıf sınavlarında, üzerinde durulan ve işlenen konulardan sorular sorulacak ve öğrencilerin bilgileri buna göre değerlendirilecektir.
2. Üçüncü sınıflarda 1981-1982 öğretim yılının ikinci yarısında seminer yapılmayacak; seminer, yerine birinci, ikinci ve üçüncü sınıf konuları bir bütün halinde okutulacaktır. Bu sınıf sınavlarında okutulan tüm konulardan sorular sorulacak ve öğrencilerin bilgileri buna göre değerlendirilecektir. |
