MURAT CAN (şimdiye kadar 56 posta) | |
Meşrutiyet'ten sonra siyasi partiye dönüşen İttihat ve Terakki'nin arası yeni kurulan hükümetlerle iyi olmadı. Kâmil Paşa mecliste güvensizlik oyu ile düşürülünce Hüseyin Hilmi Paşa sadrazam oldu. Bu sırada 31 Mart ayaklanması patlak verince, Hareket Ordusu İstanbul'a geldi ve İkinci Abdülhamid 27 Nisan 1909'da tahttan indirildi. Tahta çıkarılan Beşinci Mehmed Reşad'ın İttihatçılar karşısında bir etkisi yoktu. Bu sırada ordu içindeki muhalefeti oluşturan Halâskâr Zabitan grubu hükümet üzerinde baskılarını gittikçe arttırmaktaydı. Sadrazam Said Paşa, kargaşanın gitgide artması üzerine meclisten güvenoyu almasına rağmen 16 Temmuz 1912'de istifa etti. Said Paşa'nın istifasıyla İttihat ve Terakki iktidarı sona erdi, yeni hükümet 22 Temmuz 1912'de Gazi Ahmed Muhtar'ın sadrazamlığında İttihatçılar'ın muhalifleri tarafından kuruldu. Yeni iktidar, İttihat ve Terakki mensuplarını sindirme harekâtı başlattı.
Bu sırada 8 Ekim 1912'de Balkan Savaşı çıktı. Savaş da uğranan mağlubiyetler üzerine Gazi Ahmed Muhtar Paşa kabinesi istifa etti. 29 Ekim 1912'de kurulan yeni hükümetin sadrazamı Kâmil Paşa'nın da İttihatçılar'la arası iyi değildi. İttihatçılar, Balkan Savaşı'nın kötü gidişatını ve Edirne'nin düşecek bir konuma gelmesini şiddetle eleştiriyorlardı. İttihat ve Terakki ileri gelenleri gizli toplantılar yaparak duruma müdahale etmeye karar verdiler. Bir baskınla Kâmil Paşa hükümeti düşürülecekti. Enver Bey'in başında olduğu bir grup, 23 Ocak 1913'te Bâbıâli'deki hükümet merkezine doğru harekete geçti. Enver Bey günümüzde İstanbul Valiliği olarak kullanılan hükümet binasına geldiğinde hiçbir direnişle karşılaşmadan Bâbıâli'ye girdi. Sadaret yaveri Nafiz Bey ve Harbiye Nezareti yaveri Tevfik Bey ile birkaç asker kalabalık bir grubun geldiğini görünce silahlarını çekerek karşı koymaya çalıştılarsa da, İttihatçılar'ın kurşunlarıyla hayatlarını kaybettiler.
Harbiye Nazırı Nazım Paşa silah seslerinin nereden geldiğini merak ederek makam odasından çıkıp, karşılaştığı baskıncıları azarlamaya başladı. Bunun üzerine İttihatçı fedailerin gözü pekliğiyle nam salmış olan Yakub Cemil silahını ateşleyerek Nazım Paşa'yı öldürdü. Talât ve Enver beylerin etkisiyle Mahmud Şevket Paşa, padişah tarafından sadrazamlığa atandı. Bâbıâli baskınından sonra İttihat ve Terakki iktidardaki mevkisini sağlamlaştırdı.
Darbe ile sadrazamlık makamına gelmiş olan Mahmud Şevket Paşa Hürriyet ve İtilafçı muhaliflerin düzenledikleri bir suikast sonucu 11 Haziran 1913'te hayatını kaybetti. İttihatçılar, Mahmud Şevket Paşa'yı tam olarak kendilerinden saymadıkları için suikasta fazla üzülmemişlerdi. İttihatçılar, bu suikastı kullanarak muhaliflerini sindirdiler. İttihat ve Terakki, suikasttan sonra Said Halim Paşa'nın sadrazam olmasıyla iktidara hâkim oldu.
|